Актуальнасць праекта
Бясспрэчна, што патэнцыял духоўнасці закладзены ў кожным чалавеку пры нараджэнні і яго трэба развіваць. Развіваць духоўнасць дзіцяці - значыць вучыць прыгажосці, праўдзе і дабру.
Першапачатковае навучанне дзіцяці не бывае справай галавы, справай розуму – яно бывае справай пачуццяў, справай сэрца, яго можна разумець як першы крок на шляху духоўнага сталення маленькага чалавека (к.Песталоцы).
У кожным дзіцяці ў рознай ступені можна выхоўваць духоўнасць, уключаючы і падчас спецыяльна арганізаванага педагагічнага працэсу. Ўсведамленне дзіцем сваіх слоў, дзеянняў і ўчынкаў з пазіцыі дабрыні, сумленнасці, міласэрнасці, спагады іншым – годны шлях да здабыцця духоўнасці.
Духоўна-маральнае выхаванне-гэта фарміраванне каштоўнасных адносін да жыцця, якое ўключае ў сябе выхаванне пачуцця абавязку, справядлівасці, адказнасці і іншых якасцяў, здольных надаць высокі сэнс справах і думкам чалавека, а духоўна-маральнае выхаванне, заснаванае на праваслаўных традыцыях беларускага народа, стварае ўмовы для напаўнення ўнутранага свету дзіцяці асаблівым каштоўнасным зместам. Пры гэтым традыцыйныя каштоўнасці ўзбагачаюцца, дапаўняюцца і паглыбляюцца праз выхаванне ў яго духоўнай чуласці, любові, дабрыні, імкнення да дасканаласці.
У дашкольным узросце закладваюцца асновы асобы; менавіта дашкольная дзяцінства, для якога характэрна эмацыйна-пачуццёвае ўспрыманне рэчаіснасці, з'яўляецца спрыяльным для маральнага і эстэтычнага выхавання. Менавіта ў гэты перыяд адбываецца бурнае назапашванне жыццёвага вопыту: маральнага, сацыяльнага, духоўнага. Чалавек за першыя сем гадоў жыцця набывае столькі, колькі не можа набыць за ўсё наступнае жыццё і хібы ў гэтым узросце не наганяюць пасля. Менавіта гэты ўзрост нельга прапусціць для станаўлення уяўленняў пра дабро і зло, аб маральных эталонах і маральных нормах паводзін і ўзаемаадносін.
У цяперашні час адбываецца зрушэнне акцэнтаў у развіцці дзяцей у бок ранняй інтэлектуалізацыі, што не спрыяе духоўнаму развіццю. У пагоні за развіццём інтэлекту прапускае выхаванне душы, маральнае і духоўнае развіццё маленькага чалавека, без якіх усе назапашаныя веды могуць апынуцца бескарыснымі. І як вынік гэтага - эмацыйная, валявая і духоўная няспеласць.
У цяперашні час ідзе паслядоўны пошук найбольш эфектыўных шляхоў супрацоўніцтва органаў кіравання адукацыі, устаноў адукацыі і рэлігійных арганізацый у сферы духоўна-маральнага выхавання дзяцей. [11 c4].
Без ведання сваіх каранёў, традыцый свайго народа, нельга выхаваць паўнавартаснага чалавека. Знаёмства з традыцыямі, звычаямі беларускага народа, дапамагае выхоўваць любоў да гісторыі, культуры, дапамагае захаваць мінулае. Таму пазнанне дзецьмі народнай культуры, беларускай народнай творчасці, народнага фальклору, станоўча ўплывае на эстэтычнае развіццё дзяцей, раскрывае творчыя здольнасці кожнага дзіцяці, фарміруе агульную духоўную культуру.
З першых гадоў жыцця дзіцяці далучэнне яго да культуры, агульначалавечым каштоўнасцям дапамагаюць закласці ў ім падмурак маральнасці, патрыятызму, фармуе асновы самасвядомасці і індывідуальнасці.
У сувязі з гэтым роля спецыяльнага дзіцячага сада-стварэнне аптымальных умоў для ўсебаковага развіцця духоўна-маральнага патэнцыялу дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту з цяжкімі парушэннямі маўлення (далей ТНР) праз гарманічнае пабудова цэласнага педагагічнага працэсу, заснаванага на культурных каштоўнасцях роднага краю.
Асаблівая ўвага надаецца ўмацаванню сувязяў з бацькамі. Сумесны ўдзел у творчых мерапрыемствах дапамагае аб'яднаць сям'ю і напоўніць яе вольны час новым зместам. Стварэнне ўмоў для сумеснай творчай дзейнасці, спалучэнне індывідуальнага і калектыўнай творчасці дзяцей і бацькоў спрыяе яднанню педагогаў, бацькоў і дзяцей, што фармуе станоўчае стаўленне адзін да аднаго.
Вялікае месца ў далучэнні дзяцей да народнай культуры павінны займаць народныя святы. Для паспяховага азнаямлення з традыцыйнымі народнымі святамі неабходна даць дзецям уяўленне аб культуры народа, пазнаёміць з традыцыямі і народнымі абрадамі.
Мэта праекта:
Ажыццяўленне комплекснага падыходу да духоўна-маральнага выхавання дзяцей дашкольнага ўзросту з цяжкімі парушэннямі маўлення шляхам укаранення мадэлі маральнага развіцця асобы дзіцяці на праваслаўных традыцыях і каштоўнасцях беларускага народа, далучэння да беларускай нацыянальнай культуры, да мастацкай літаратуры.
Задачы рэалізацыі праекта:
- распрацоўка зместу, метадаў, прыёмаў, формаў арганізацыі пазнавальнай дзейнасці, якая спрыяе духоўна-маральнаму выхаванню дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту з ТНР.
- інтэграванне зместу духоўна-маральнага выхавання ў гульнявую, мастацкую і творчую дзейнасць дзяцей;
- фарміраванне духоўна-маральных пачуццяў на аснове вывучэння культуры беларускага народа і роднага краю;
- узбагачэнне і актывізацыя слоўнікавага запасу дзяцей у працэсе гульнявой, мастацкай дзейнасці і зносін;
- развіццё сувязны прамовы дзяцей, уменні свабодна думаць, фантазіяваць;
- выхаванне цікавасці і любові да беларускай нацыянальнай культуры, народнай творчасці, звычаяў, традыцый, народнага календара, да народных гульняў;
- выхаванне духоўна-маральнай асобы з актыўнай жыццёвай пазіцыяй, здольнасці да дасканаласці і гарманічнаму ўзаемадзеянню з іншымі людзьмі;
Чаканыя вынікі рэалізацыі праекта.
для дзяцей:
- забеспячэнне эмацыйнага дабрабыту дзіцяці і стварэння ўнутраных перадумоў для далейшага асобаснага развіцця;
- абуджэнне цікавасці да гісторыі і культуры сваёй Радзімы, любові да роднага краю;
- фарміраванне духоўна-маральных пачуццяў; пачуццяў нацыянальнай годнасці;
для педагогаў:
- удасканаленне кампетэнтнасці педагагічных кадраў у пытаннях духоўна-маральнага выхавання дашкольнікаў;
- аб'яднанне намаганняў педагогаў і бацькоў пры арганізацыі работы па далучэнні да беларускай нацыянальнай культуры;
- распрацоўка планавання выхаваўча-адукацыйнага працэсу па духоўна-маральнаму выхаванню;
- стварэнне прадметна-развіццёвай асяроддзя.
для бацькоў:
- рэалізацыя пераважнага права бацькоў у развіцці і выхаванні сваіх дзяцей;
- аб'яднанне і рэалізацыя ініцыятыў сацыяльна-актыўных бацькоў у галіне духоўна-маральнага развіцця і выхавання дзяцей;
- стварэнне сістэмы сацыяльнага партнёрства СДС і сям'і ў пытаннях духоўна-маральнага выхавання дзяцей;
Ўлік наступных прынцыпаў:
1. Прынцып даступнасці-змест матэрыялу прадстаўлена дзецям у даступнай і прывабнай форме;
2. Прынцып гуманізацыі-уменне педагога ўстаць на пазіцыю дзіцяці, ўлічыць яго пункт гледжання, не ігнараваць яго пачуцці і эмоцыі, бачыць у дзіцяці паўнапраўнага партнёра, актыўнага суб'екта сумеснай дзейнасці з педагогам, заснаваны на супрацоўніцтве.
3. Прынцып інтэграцыі-рэалізацыя задач адбываецца праз пазнавальную, выяўленчую, прадуктыўную дзейнасць: спалучэнне навучання і духоўна-маральнага выхавання ў эстэтычнае, інтэлектуальнае, фізічнае развіццё і працоўнае выхаванне;
4. Прынцып сістэмнасці-мяркуе пераемнасць, паслядоўнае засваенне ведаў, набыццё навыкаў, калі кожнае наступнае фарміруецца ўяўленне або паняцце выцякае з папярэдняга і грунтуецца на ім.
5. Прынцып бесперапыннасці і пераемнасці выхавання ў сям'і і СДС на аснове супрацоўніцтва (каб не замянялі, а дапаўнялі).
Прынцып дыферэнцыяцыі-стварэнне аптымальных умоў для самарэалізацыі кожнага дзіцяці ў працэсе асваення ведаў аб родным горадзе з улікам узросту, назапашанага ім вопыту, асаблівасцяў эмацыйнай і пазнавальнай сферы і інш.
У рамках рэалізацыі праекта выкарыстоўваюцца наступныя тэхналогіі:
Асобасна-арыентаванага навучання і выхавання. Гэта такое навучанне, дзе ў раздзел кута ставіцца асобу дзіцяці, яе самабытнасць, самакаштоўнасць. Асобасна-арыентаванае навучанне зыходзіць з прызнання унікальнасці суб'ектнага вопыту самога выхаванца, як важнай крыніцы індывідуальнай жыццядзейнасці.
Развіваючага навучання. Дазваляе вырошчваць у дзіцяці творчыя здольнасці і патрэба ў творчасці, арыентуе дзіцяці на самавызначэнне і падтрымлівае асобаснае развіццё дзіцяці.
Індывідуальнага навучання. Выхаванне і навучанне з улікам індывідуальных асаблівасцяў развіцця кожнага дзіцяці дазваляе стварыць камфортныя ўмовы для заняткаў. Дзеці выконваюць працу ў зручным для іх індывідуальным тэмпе. Акрамя таго, дадзеная тэхналогія дазваляе найбольш эфектыўна развіваць навыкі самастойнай працы ў дзяцей дашкольнага ўзросту з ТНР.
Інфармацыйна-камунікацыйныя. У сучасным свеце не абысціся без прымянення інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій. На занятках у сумеснай дзейнасці часта ўжываюцца мультымедыйныя прэзентацыі, музычнае афармленне, арганізуюцца відэа прагляды.
Гульнявы. У выніку асваення гульнявой дзейнасці ў дашкольным перыядзе фармуецца гатоўнасць да грамадска-значнай дзейнасці. Дзеці спазнаюць жыццёвыя і сямейныя каштоўнасці-гуляючы.
Праектны. Адна з сучасных інтэрактыўных тэхналогій навучання. Фармуе ў дашкольнікаў навыкі планавання сумеснай дзейнасці, праектавання. Спрыяе самаарганізацыі, вучыць рабіць выбар і прымаць рашэнні. Разам вучыцца не толькі лягчэй, але і цікавей.
Метады рэалізацыі праекта.
1.Наглядна-дзейсны метад:
- паказ казак (педагогамі, дзецьмі);
- сузіранне кніжных ілюстрацый, рэпрадукцый;
- правядзенне дыдактычных і музычна-дыдактычных гульняў;
- назіранне;
- чытанне педагогам мастацкай літаратуры;
- увасабленне ўражанняў дзяцей у творчых праявах;
Славесна-вобразны метад:
-
чтение и обыгрывание литературных произведений воспитателем;
- загадывание и отгадывание загадок;
- Рассмотрение наглядного материала;
- рассказы детей о своих впечатлениях;
- беседы с элементами диалога, обобщающие рассказы воспитателя;
- чтение сказок и стихов детьми, воспитателем с последующей драматизацией;
- ответы на вопросы педагога, детей;
- проведение разнообразных игр (малоподвижные, сюжетно-ролевые, дидактические, игры-драматизации и др.).);
- рассказы детей по схемам, иллюстрациям, моделирования сказок;
- разбор жизненных ситуаций;
- проведение викторин, конкурсов, тематических вечеров.
Практический метод:
- проведение игр: со строительным материалом ("ступени к храму»), дидактических («хорошие и плохие поступки»), подвижных («помоги дедушке»), малоподвижных ("Мирилка"), и др.;
- организация вечеров с родителями, для родителей;
- изготовление с детьми наглядных пособий;
- организация продуктивной деятельности: изо (впечатления после праздника), ручной труд (Вифлеемская звезда, Ангел, Пасхальный сувенир), лепка, аппликация.
Работа по духовно-нравственному воспитанию ведется по следующим направлениям:
- формирование представлений: знакомство детей с народными традициями и промыслами; устным народным творчеством; знакомство с доступными пониманию детей историческими событиями; расширение представлений о природе, городах Беларуси; знакомство детей с символами государства (герб, флаг, гимн); т. д.
- воспитание духовно-нравственных чувств: воспитание у ребенка любви и привязанности к своей семье, дому, детскому саду, городу; формирование бережного отношения к природе; воспитание уважения к труду; развитие чувства ответственности и гордости за достижения страны; формирование нравственного отношения и чувства сопричастности к культурному наследию.
- развитие поискового поведения у дошкольников: развитие внутренней активности ребенка, способности ставить цели, добывать знания, используя различные способы приходить к результатам.
Формы работы с детьми:
* специально организованная деятельность;
* нерегламентированная деятельность детей:
* тематические беседы;
игра;
драматизация;
• презентация;
* календарные праздники;
* развлечения, досуг;
* продуктивные виды деятельности;
* пополнение развивающей среды,
* выставки детских работ, семейных коллекций.
Ресурсы, необходимые для запуска проекта:
Обеспечение материально-технических условий (оформление группы, музыкального зала, оформление этнического мини музея).
Подбор литературы по теме; произведений Белорусского народного творчества; наглядного материала (иллюстрации, фотографии, репродукции).
Подготовка материала для продуктивной деятельности.
Подборка подвижных, дидактических игр.
Использование мультимедийного комплекса и презентаций к занятиям.
Участники проекта
- воспитатели дошкольного образования;
- учитель-дефектолог;
- музыкальный руководитель;
- дети в возрасте от 5 до 6 лет;
- родители (законные представители).
Тип проекта: практико-ориентированный, долгосрочный, открытый, коллективный.
Сроки реализации: 1 год.
Реализация проекта осуществляется в 3 этапа.
I этап-подготовительный, включает в себя:
1. анкетирование родителей (знаний и представлений о родном крае, его истории, достопримечательностях)
2. диагностирование детей с целью выявления уровня сформированности знаний и представлений об истории и культуре родного края,
II этап-основной, включает в себя формы работы с детьми (см. рисунок).
III этап-итоговый, включает в себя:
1. итоговое диагностирование детей,
2. повторное анкетирование родителей.
Образовательные области, содержание которых включено в проект: Развитие речи, Изобразительное искусство, Музыкальное искусство, ребенок и общество, ребенок и природа, художественная литература.
Список использованной литературы:
Программа для учреждений, обеспечивающих получение дошкольного образования. Духовно-нравственное воспитание дошкольников на православных традициях. Минск, 2007.
Давидович, А. Л. развитие речевого творчества старших дошкольников:
пособие для педагогов учреждений дошк. образования / А. Л. Давидович. - Минск: Нац. Ин-т образования, 2011 – - 104 с.
Дубинина, Д. М. воспитание у детей школьного возраста интереса к белорусской художественной литературе и фольклору/: пособие для педагогов учреждений дошкольного образования. образования.
Котко А. Н. духовность личности. Педагогика развития/ А. Н.котка/ / Минск: «Медисонт», 2017.
Ладутько Л. К., Шкляр С. В. Ребенок познает социальный мир / Л. К. Ладутько– Минск: Аверсэв, 2020 – - 253 с.
Лаптенок, А. С. социальные факторы нравственного развития личности / / образование и воспитание. 2015. № 5.с. 3.
Осипов, А. И. Православие и духовная безопасность. Осипов. - Минск: БПЦ, 2012 – - 224 с.
Осипов, А. И. Роль духовно-нравственного воспитания молодежи в решении проблем безопасности страны / / Образование и воспитание. 2014. № 6.с. 3.
Правовое взаимодействие учреждений образования с религиозными организациями в Республике Беларусь: пособие для руководителей учреждений образования, учителей, воспитателей, студентов / сост. А. В. Бройко. - Минск: Образование и воспитание, 2007 – - 152 с.
Финькевич, Л. В. Проблема духовно-нравственного воспитания дошкольников в эпоху смены научных парадигм // дошкольное детство: наука – практике. Материалы Международной научно-практической конференции (4-5 апреля 2006). - Могилев: МГУ им. Кулешова, 2006. С. 25-28.
Финькевич, Л. В. формирование духовности личности в процессе социального развития на этапе дошкольного детства / / культурно-психологические закономерности социального развития личности в онтогенезе: сб.наук. работа. В 2 ч.-Минск: БГПУ, 2009. ч. 1.с. 146-149.
Финькевич, Л. В. мировосприятие детей дошкольного возраста как фактор психологического здоровья личности / / актуальные проблемы и тенденции современного дошкольного образования: сб. наук. В. - Минск: БГПУ, 2013. - C.167-170.
Финькевич, Л. В., Бройко, А. В. и др. Духовно-нравственное воспитание учащихся на православных традициях белорусского народа: пособие для педагогов / Л. В. Финькевич и др. - Минск: БПЦ, 2015 – - 319 с.
разгарнуць » / « згарнуць